O axexo

Si algo tiene de especial el último día del año es que va de la mano del que va a nacer. Así recordaré con más fuerza que nunca al 2018. Un año en el que despedí a dos de los seres más importantes de mi vida y de su mano me han dejado los valores y herramientas necesarias para renacer y volar como la nube roja. Os quiero abuelos: "Hace mucho, mucho tiempo que empezó su periplo. Al principio a penas sí era una mota de algodón suspendida, desorientada e imperceptible y se dejó llevar, como todas las nubes...A veces se sentía pequeña y poca cosa...aún a pesar de su altura. "Soy imperceptible, intangible casi invisible", se decía. Y se dejó arrastrar. Siempre el viento su motor. Siempre el cielo su circuito. Siempre ríos y mares sus espejos y siempre un mundo que recorrer y al que aportar su pequeña sombra. Creció, imperceptiblemente se llenó de una fuerza intangible y quiso el sol regalarle tiempos visibles. Sólo cuando el viento cesa y todas las nubes se posan,

Foto e ilustración da autora Aqueles peixes todos non tiñan mar. Naceran no fondo "grisareoso" dun soño ou pode ser que foran o resultado de moito soñar.  Nadaban entre os restos afundidos doutras historias, alimentándose das memorias, entre ferruxes de sentimentos e outros mundos, abrindo moito os ollos que é por onde os peixiños todos se enteran das cousas, p orque os peixes non oen, t ampouco falan…. Ou iso din . Vestían escamas azuis aqueles peixes: Pintos, maragotas de escamas brillantes que de mil xeitos se debuxaban na súa pel …. Nadaron, acompasando os ritmos coma fan as ondas e mesmo as augas que corren na area de volta ao mar... Ao primeiro eran poucos. Xa logo foron cardume e o grisareoso tornou en AZUL. Aqueles peixes todos fixéranse mar no fondo dun soño... Porque os soños son os mares da vida. Eu ben o sei, pero eles non, por iso sempre volven abrindo moito os ollos e beliscando na pel das memorias.

Nos anacos de tempo que vagan, nos cúmulos áxiles dun ceo aceso e neonato, nos cerellos de luz perdida entre a noite e o día, nas insuflacións do albor, onde todo comeza e todo, quizais, non exista. Mais inhalo, insisto, intento...infiltro! Mar de Laxe 

Querido sobrino Gobo:                             El mundo exterior no deja de sorprenderme. Hoy he llegado a un trozo de tierra estirado al lado del mar con minúsculas partículas blancas y brillantes. Es una "playa" a mar abierto desde donde se dibuja una línea de horizonte marino que sirve de carretera a 40 millas náuticas de tierra. Por ella circulan enormes bloques de hierro y más cerca de la costa, otros muchos más pequeños, algunos espigados, con inmensas telas infladas de aire y otros que rugen y llevan sobre sí densas nubes de pájaros marinos de plumas blancas que alborotan y revolotean  nerviosos en su compañía.                         Aquí, desde este punto en el que me hallo, puedo observar todo un ecosistema de flora y fauna diversa. En el agua descubro unas extrañas criaturas de piel oscura que juegan con las olas. Algunos se sientan sobre largas tablas, otros se tumban apoyados sobre sus panzas y los hay que con un impulso se yerguen sobre ellas en un equili

Absorver, trazar, difuminar, raios de cor primaria na primaria vista. Envolver nunha soa pincelada as cores todas da ría. De tanta fermosura doe. De tanta beleza encóllense as entrañas. Absorver, trazar, difuminar, ronseis de cores que se enmarañan. Somos o privilexio de ser caducas testemuñas e o deber de eternas salvagardas. Laxe, A Coruña. Principios do S. XXI

Noutro tempo unha vila e o mar namoraron. Ela tiña sorriso vizoso, el bicábaa con beizos de sal. Amoríos que deron seu froito abalando chalanas no colo, o bulir da xentiña nas rúas e o cantar mariñeiro do corno. Vila de pedra e area, sementando de argazo as leiriñas. Mar de vento e mareas, de brancos ronseis as mariñas. Para todos os que vos sentides froito deste amorío Laxe, A Coruña. A principios do S. XX

Sonche moi panceira...Tanto me ten molete que baguette. Pero recoñezo que hoxe, xusto hoxe que os sentimentos andan a flor de pel e unha das luces máis potentes da miña vida vaise apagando, caeume, grazas a meu pai, un panciño ben xeitoso; coma os que viñan parar á casa cada día da miña infancia, deses que dan gaña de sacarlle brillo a lambetadas, arrincarlle o teto dun belisco e furar no miolo coma un ratiño no millo, non sen antes botar a carreira dende o autobús da escola para ser a primeira dos cinco irmáns en dárllela volta e descubrir o seu valor para logo, sentadiños á mesa agardando polo xantar, xogar a : Canto custa o pan? O que "pandaba" sentíase por un día dono ou dona do segrego mellor gardado do bolo e polo tanto posuidor dunha información de tal importancia que nunca se vira tal espectación nos oito olliños que o envidiaban. Non había máis premio para os cinco que poder comer un cachiño da codia engrafitada...A que gañaba era miña nai que co arte caligráfico e o

Tiña por costume brincar nas pozas de auga que enchían as fochancas do camiño vello da mina. Enormes pozas de auga cristalina que co impacto dos seus pés nelas volvíanse paseniñamente traslucidas ao se disolver o pó de caolín que apousaban no fondo. Outras, convertía o traxecto nunha especie de reto atlético sorteando éstas,  brincando nestoutras... Xa chegando ao punto onde o camiño ía da man do río apoiábase no pau de tarai que apañara e cruzaba o seu curso xusto onde os xuncos e as espadanas lle facían escolta e o terreo se volvera corregoso e afamado, nunha loita ancestral entre a forza natural do fango e a temeridade infantil. Con máis ou menos cicatrices barroñentas, sempre saía victorioso do seu enfrontamento co río e, aínda coas pernas adormecidas polo esforzo, retomaba o itinerario de volta atravesando o antigo emprazamento da fábrica de caolín. O mesmo pau de tarai servíalle agora de fouciño, e apartando silvas e matoxos, descubría de cada vez o seu tesouro escondido. As p

Te presto mi piel para que sientas el frío inmenso que me recorre... Para que el aire te seque la humedad de mis lágrimas, esas que aún borradas dejan cicatrices en el alma. Te presto mi piel para que se te erice con cada burla disfrazada, con todas y cada una de las sutiles fanfarronadas. Te presto mi piel para que se te encoja de rabia cada vez que la vuelven invisible y poca "cosa", te la presto para que alimente de alertas y miedos tu cabeza. Te presto mi piel para que la saques al sol y protegerla. Vestirla y protegerla. Maquillarla y protegerla. Acariciarla y protegerla. Te presto mi piel para que el sudor de sus temores te ahoguen en pena. Te la presto. A ti, a ti y a ti... Os presto mi piel para que exploréis una realidad que espanta... La piel que me separa y que abriga mis entrañas, os la prestaría una y mil veces.. La mía, la de mi hija, la de mi madre, la de mis abuelas, mis tías, mis primas, sobrinas, amigas, vecinas, hermanas... Mías

Cunha quilla de carballo viaxo nas hortas das augas, regos de escuma ao meu paso para sembrar as lembranzas. Medos que arremuiñan entre os ventos inquedos, bailan no cesto as sementes que me deixache en herdanza. Fóra da ría os carneiros pastan as herbas do cura Enfila a terra dorniña, que non che hai boa lúa! Vaga de mar nos meus ollos, vaga de mar nesta terra, líquida, volátil, erma... Sombras sen sembra nas augas... Xornaleira do sal ás escuras... Bule cincento o semblante nun mar de tebras e furnas, contra o seu corrente o meu teima... Rumbo a terra de bolos "safo" hoxe as penurias. Bolos de Laxe coidades das costas que eu labro, "safo" hoxe as sementes... A colleita mañán, no recalmo.  

Foto e ilustración Abi Castillo  Nun recuncho do xardín, alí onde nunca ninguén reparara, agromaron. E fixérono coma todas as marabillas que foxen da terra, con moito esforzo e teima. Bebían das augas que antes foran ríos, ou charcas, ou regueiro no camiño, ou simple pinga de resío...Unha, só unha, bebía tamén daquelas que foran espiños e agora querían ser flor. E medrou. Nun albor daquel tempo abriuse. Espallou as súas cores coa elegancia da súa raza e abraiou das raiolas, da chuvia, do aire, das cóxegas dos reirei e das bolboretas e de tantas outras marabillas que xunta dela medraran... Buscou a luz que lle pon nome ás caras e chamouse Sara. Xa non quixo marchar... Cabilou...Cabilou...Cabilou... E nun albor daquel tempo volveuse terra nun recuncho do xardín. Xusto alí, onde nunca ninguén repara. Adicado á miña avoa Sara que sembrou o seu amor en nós contra ventos e mareas